De gewürztraminer zit een beetje in het verdomhoekje. Waarschijnlijk is er een verband te leggen tussen het tanende enthousiasme van Elzas-wijnen in Nederland en het wegebbende enthousiasme voor deze wijn. Op zich is dat jammer. Want in topconditie levert dit wit een ronduit unieke geur- en smaaksensatie op. Van rozen, lychees, kaneel, sinaasappel, citrus, tropische vruchten, rode grapefruit en vers gemalen zwarte peper.
Maar de druif is geen gemakkelijke klant. De wijnmaker zit er snel naast en die slordigheid wordt gehonoreerd met futloze, slome, soms wat vettige en olieachtige wijn. Laatst was ik op reis door de streek en proefde ik er weer eens een aantal uit de eredivisie. Bij wijze van wijn-spijsexperiment had de sommelier van dienst ze op tafel gezet met Indiase en Chinese gerechten, waarbij de wijnen zich erg op hun gemak voelde met citroengras, koriander en kokosnoot.
Tot besluit werd er een klassieker geserveerd: een gewürztraminer met een Munster-kaas die de tent uit stonk. Nu lijkt het dat de druif zich alleen in zijn sas voelt in de Elzas. Maar niets is minder waar. Ook proefde ik fraaie exemplaren uit Nieuw-Zeeland, Italië (uit het noordelijke Alto Adige en Chili. Ook in Spanje wordt er her en der met de gewürztraminer gewerkt. Uit het relatief koele, noordelijke Somontano (de Pyreneeën liggen vlakbij) komen de lekkerste.
Krijg nou wat. Heel m’n leven geleerd dat je gewurztraminer moet schrijven want de Fransen houden niet van umlauts, verordonneren GALET en ROBINSON dat het toch heus gewürztraminer is, ‘al schrijft men meestal gewurztraminer’. De Frans-Duitse toenadering gaat verder dan we denken. Gewürz stamt af van de TRAMINER, die al rond het jaar 1000 genoemd wordt als afkomstig uit het dorpje Tramin in Tirol. In de ELZAS kennen ze de traminer ook allang, zeker sinds de Middeleeuwen. Zie ook KLEVENER DE HEILIGENSTEIN. Gewürztraminer is sinds eind negentiende eeuw de naam van een variant van de traminer met donkerroze druiven. Al is hij druk bezig een INTERNATIONALE VARIETEIT te worden, toch kennen we ’m voornamelijk uit de Elzas. Dik, rijk goud en geurend naar kruiden zegt men, want dat betekent gewürz immers. In feite heeft het bouquet meer van bloemen. Ouderwetse theerozen bijvoorbeeld. Hoewel lychees ook vaak genoemd werden, zeker toen die net in de mode waren. De smaak is zelden heel droog, en heeft als het goed is een mooi bittertje. Er zijn echter ook veel gewürzen die niet verder komen dan een agressieve aftershavelucht.
Volgens Galet is het een rozige variant van de SAVAGNIN, de SAVAGNIN ROSE, en daar blijkt Galet volgens dna-onderzoek gelijk in te hebben.
Nicolaas Klei - Wijnwijs van A tot Z